مشک در ایل قشقایی

مشک دوغ

تولید روغن حیوانی در حال حاضر به روشهای سنتی انجام می شود، به طوری که روغن حیوانی از نوعی کره محلی به دست می آید که از به هم زدن دوغ در مشک تهیه می شود. ابتدا دوغ تهیه شده از ماست را درون مشک ریخته و پس از تکان دادن مشکه، کره را از دوغ جدا می کنند.

در ایلات و عشایر دو دست آنرا به یکطرف طناب و دو پای آن را به طرف دیگر همان طناب بسته بر سه پایه ای قرار دادهو شیر را در آن می ریزند و با زدن مَشک یعنی با جلو و عقب تکان دادن مَشک، کره را از شیر جدا می کنند.

زنان و دختر های ایل ساعتی بعد از نیمه های شب از خواب بیدار می شوند ماست هایی را که از دوشیدن شیر ظهر و عصر گله ، درست کرده اند در مشک های بزرگ قهوه ای رنگ که خود مردم ایل از پوست بز درست می کنند ، می ریزند و به وسیله طناب ذو چوب مخصوص که به آن (مشک زنی ) می گویند به سه پایه های چوبی بلند آویزان می کنند و به مقدار لازم به آن آب اضافه می نمایند و آنقدر تکان می دهند تا ماست در اب حل و به دوغ تبدیل شود و کره آن جدا گردد زنها و مخصوصا دختران ایل در موقع مشک زدن با ریتمی مخصوص که با حرکت مشک هماهنگی و تناسب دارد با صدایی ظریف و زلال اشعاری را می خوانند تا از کار هم خسته نشوند و هم اگر زنان همسایه خواب مانده اند از صدای آنها بیدار شوند

مشک آب

مشک آب = پوست بز تو خالی که چهار دست و پای آن در انتها بسته و از قسمت گردن حالتی درب مانند با یک تکه چوبمخروطی بعنوان در آنرا مسدود کرده است

زنان ایل به جای کوزه آن را پر از آب کرده همراه خود به خانه می برند و آن را با گونی یا پارچه نخی می پیچیند. آب آن شیرین تر و گواراتر و خنک تر از آب کوزه می باشد. نظر به اینکه زنان یا دختران ایل موقع غروب آفتاب آن را سرچشمه می برند و پر آب نموده و آن را بغل کرده یاروی دوش می گیرند

مشک روغن حیوانی

مشک یا خیگ پنیری

پوست تازه بره یا بزغاله که به صورت یکپارچه از لاشه جدا شده را برعکس می کنند سپس ماست و نمک را روی آن می مالند بعد از خشک شدن در فضای آزاد با دست آن را پرداخت می کنند و منافذ را با نخ محکم می بندند.

زنان ایل عموما از شیر دام هایشان پنیر درست می کنند و آن را داخل خیک( مشک) می ریزند تا آب باقیمانده در پنیر از آن خارج شود و پنیر کاملا خشک شود تا ماندگاری پنیر بیشتر شود.

اگر پنیر خیکی در محل مناسبی نگه داری شود محتویات داخل آن به مدت یک سال فاسد نمی شود.

روش درست کردن پنیر خیکی:

مواد مورد نیاز:

- پنیر

- نمک

- خیک(پوست دباغی شده گوسفند یا بز)

۱- پنیر را خرد کرده و نمک را با آن مخلوط می کنند.

استفاده از نمک دو دلیل دارد.

الف) موجب خوشمزه تر شدن پنیر می شود.

ب)سرعت خروج آب موجود در پنیر را افزایش می دهد.

۲- خیک را شسته و آن را خشک می کنند و دیواره ی داخلی آن را آغشته به نمک می کنند.

۳- پنیر را داخل خیک می ریزند و مَدخَل خیک را با دقت می بندند. چنانچه مدخل خیک به خوبی بسته نشود و هوا به داخل آن نفوذ کند، موجب کپک زدن پنیر می شود.