سوپان (فلاخن)یا قلاب سنگ

ساخت وبلاگ


در گذشته از این وسیله برای << سنگ اندازی >> مخصوصاً در شب استفاده می کردند. چوپانان همیشه با خود سوپان به همراه داشتند که از آن در کنترل گله ( گوسفند و گاو ) بهره می بردند به این صورت که وقتی گله در میان دشت و یا جنگل پراکنده می شد. چوپانان، سنگ را به وسیله سوپان در بوته های اطراف پرتاب می کردند، تا سر و صدا ایجاد کند. با خش خش بوته ها، گله وحشت می کرد و در جایی دور هم جمع می شدند. و به این شکل چوپانان می توانستند گله را کنترل کنند و همچنین شوپه گران نیز جهت دور کردن حرامی ها ( خوک ها ) و تشی ها و .... از اطراف غله ی شان ( عدس ، گندم و جو) از آن استفاده می کردند. هنگام پرتاب کردن، به خاطر شکافتن هوا توسط سنگ و همچنین با اصابت سنگ به زمین و گاله ها ( بوته ها ) سر و صدایی ایجاد می شود که موجب ترس و وحشت می گردد.در گذشته هر خانواده برای خودش یک سوپان داشتند. بعضی از افراد هنوز هم سوپان های خود را به عنوان یادگاری در صندوق های خودشان نگه داری می کنند.

سوپات داشی یا سوپان داشی به ابزاری می گویند که در قدیم از آن به عنوان یک وسیله جنگی استفاده می شده ولی در امروزه در مناطق ییلاقی تالش برای مهار کردن گله حیوانات و وسیله ای برای بازی کودکان جهت پرتاب سنگ استفاده میشود .
ترک ها به فلاخن سوپات داشی یا سوپان داشی می گویند و از نخ های پشم گوسفند بافته می شود و در طرف یکی از بندهایش حلقه ای درست می کنند و سنگ را در قسمت پهن این وسیله قرار می دهند و با تاب دادن یکی از بند ها را رها می کنند و درنتیجه سنگ با سرعت و مسافت زیاد پرتاپ می شود که با دست نمی توان این کار را انجام داد .

در قسمت دسته این وسیله هم نخ هایی را در نزدیکی قسمت پهن آن می بافتند که به آن شیراز می گفتند و گویا این کار باعث می شد که وقتی این ابزار را در دست به بالا و پایین می چرخاندند با عث تولید صدایی می شد .

سوپان را معمولا از پشم بز می بافتند. چون پشم بز از استحکام بیشتری برخوردار است. نوع چرمی آن هم وجود داشته است. این وسیله دارای یک مخزن سنگ است که می تواند به راحتی سنگی به اندازه یک تخم مرغ را در خود جای دهد و همچنین دارای دو رشتهرسن (ریسمان ) بافته شده با عنوان دستک به اندازه ی تقریبا ۷۰ تا ۸۰ سانتی متر است که یک رشته آن در انتها حلقمه شده و محکم بسته می شود. این دو رشته رسن ( طناب ) از دو طرف تا مخزن امتداد می یابد. حلقه ی ایجاد شده در انتهای یکی از دستک ها به خاطر این است تا انگشت سبابه در آن جا ی گیرد و هنگام پرتاب خود سوپان به همراه سنگ پرتاب نشود.

پرتاب سنگ به وسیله سوپان به این صورت است که ابتداسوپان در یک دست ( بسته به چب دست یا راست دست بودن فرد ) قرار می گیرد. انگشت سبابه در حلقه ی تعبیه شده در انتهای ریسمان قرار می گیرد. بعد سنگ در مخزن قرار گرفته و رشته دیگری که حلقه نیست را بین انگشت شصت، همان دست با انگشت سبابه محکم نگه می دارند و سپس با دست دیگر مخزن که سنگ در آن قرار دارد را می گیرند. بعد دستی را که مخزن را نگه می دارد را رها نموده و سوپان را چند دور می چرخانیم بعد انگشت شصت را رها می کنیم تا سنگ با سرعت به سمت هدف حرکت کند. نشانه گیری با سوپان بسیار مشکل است و نیاز به مهارت خاصی دارد.

این وسیله توسط خود چوپانان با سلیقه خودشان بافته می شد. ساختن این وسیله بسیار ساده است و هر کسی می تواند به راحتی آن را بسازد.

ایل بزرگ قشقایی...
ما را در سایت ایل بزرگ قشقایی دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : cmirzaie9 بازدید : 5841 تاريخ : پنجشنبه 28 تير 1397 ساعت: 12:06