مراسم کوسه گلین در ایل قشقایی

کوسه گلین در قشقایی ها

در سال هایی کهآسمان بی مهری می کند و باران کم می بارد،زیرا اقتصاد مردم ایل تحت تاثیر باران و شرایط جغرافیاییاست.

وقتی باراننبارد مراتع سرسبز نمی شود و گوسفندان آذوقه ای برای مصرف ندارندواقتصادخانواده های ایل که براساس دامداری است تحت تاثیر این شرایط قرار گرفتهوگاهخانواده هایی پیدا می شود که حتی نان خوردن هم نداشتهباشنددر این سال هابزرگ و کوچک پیر و جوان از مرد و زن گرفته دعا می کنند که بارانببارو چرکی و تیرگی را بشوید.مردم ایل از سالبی باران با عنوان قره(سیاه) یادی کنند.

یکی ازآیین هایی که از دیربار در ایران باستان برای درخواست باران انجام می شد وجنبه نمایشیداشت <<کوسه گلین>> بوده است. قشقایی ها در طوایف مختلف درفصل زمستان و درسال هایی که باران نباریده بود کسی را به عنوان <<کوسهگلین>>انتخابمی کردند. بر دوش کوسه گلین نمد انداخته و با لباس های گوناگون او راتزئینمی کردند و بهوسیله پشم برایش ریش گذاشته و با آرد صورت و سرش را سپیدمی کردند واین گونه کوسه گلین گریم می شد.

دو شاخ بز یاقوچ بر سر او قرار می دادند، آنگاه همگی دور و بر او را گرفته و با دادوفریاد به هر یکاز چادرها می رفتند. کوسه گلین هم خود غرق در شور بالا وپایینمی پرید و فریادمی زد: کوسه گلینم، شاخ زرینم، بارون آوردم شیرینیمی خوام...

لحن کوسه گلین واطرافیانش لحنی طنز آلود و مضحک بوده و هیچ گاه لحنی جدیواجرایی جدی ازاین حرکت نمایشی دیده نشده است. افراد دور و بر کوسه گلین هماین شعر رامی خوانند:

کوسا گلین نهایستر تاری دان یاقوش ایستر

کوسه گلین چهمی خواهد از خدا بارون می خواهد

آللاه یاقوشوئریدی نذرم قبول اولایدی

کاش خدا بارانمی داد و نذرم قبول می شد

یاق یاقوشیمسئیل گله یاق تا یتیم لر دویا

ببار باران تاسیل بیاید، ببار تا یتیم ها سیر شوند

یاق فقیرینگآرپاسی نا یاق قوجانینگ لتته سی نا

ببار بر جوزارفقیران، ببار بر جالیز پیرمردها

تاری ایشیحسابدیر کوسه خواسی سئیلابدیر

کار خدا حساب وکتاب است، خواست کوسه سیلاب است.

(مردم اُبا(مجموعه خانواده های ایل است که با همدیگر کوچ می کنند و در ارتباطن ازدیدن کوسه گلینو اطرافیانشان خوشحال می شدند و مقداری آرد، برنج، خرما وتحفه هایی ازاین دست به او می دادند.

با آرد خمیردرست کرده، ریگی در آن انداخته و نان مخصوصی به نام"تاپو"درستمی کردند. کوسهگلین نان را تکه تکه کرده به اطرافیان می داد که بخورند. ریگزیردندان هرکدام ازآنها می رفت به دستور کوسه کتکش می زدند.

موقعی که کوسهگلین بر چادرهای اُبا(خانه) می رسید یکی از افراد چادر کاسه ای از آبپرکرده و بر سر اومی ریخت. دادن تحفه به کوسه گلین اجباری بوده و چنانچه کسیبهاو چیزینمی داد، به دستور کوسه گلین آتشدان آن چادر خاموش می شد و داستانخساست او را دردیگر خانه ها نقل می کردند.

این رسم موردعلاقه قشقایی ها بوده و در بیشتر طوایف به امید آنکه ابریباران زا،آسمان را فراگیرد اجرا میشده است.

توسط آقای جمشیدی